Chia sẻ kinh nghiệm phân tích tác phẩm Văn học hấp dẫn

Khi học hết trung học cơ sở, các em phải trải qua một kỳ thi để chọn vào các trường trung học phổ thông. Lúc này việc phải phân tích một tác phẩm Văn học là bắt buộc để chúng ta có thể hoàn thành tốt bài thi. Chưa dừng lại ở đó, các năm học bậc THPT, thi đại học còn được yêu cao hơn nữa để tác phẩm được phân tích đúng, đủ ý và hấp dẫn. Nếu các bạn vẫn còn hoang mang, ở đây chúng tôi sẽ chia sẻ kinh nghiệm phân tích tác phẩm Văn học để giúp bạn học tập và làm bài tốt nhất.

1. Phân tích tác phẩm Văn học là gì?

Phân tích tác phẩm Văn học là việc đọc hiểu, đánh giá, nhận xét tác phẩm đó. Chúng ta sẽ phải đánh giá ở cả hai phương diện: Phương diện nội dung và phương diện nghệ thuật. Đồng thời chúng ta cũng tìm hiểu về mối quan hệ giữa tác phẩm Văn học và tác giả cũng như bối cảnh ra đời của nó.

• Nếu là tác phẩm Văn tự sự, khi đó, trong tác phẩm, những hành động, lời nói, tâm trạng… của nhân vật thể hiện tư tưởng tình cảm của tác giả. Vì vậy, khi phân tích tác phẩm văn học thuộc thể loại tự sự, chúng ta phải tách riêng giữa nghệ thuật và nội dung của tác phẩm.
• Nếu là tác phẩm trữ tình, bước phân tích có nhiệm vụ làm sáng rõ nội dung. Ở những tác phẩm này, tư tưởng tình cảm của tác giả sẽ thể hiện qua ngôn ngữ (cách ngắt nhịp, biện pháp tu từ, sử dụng câu và từ gợi tả…)

2. Các bước phân tích tác phẩm Văn học

Việc phân tích một tác phẩm Văn học phải được thực hiện theo trình tự 3 bước là: Khái quát – Phân tích – Tổng hợp, cụ thể như sau:

Khái quát: Mở đầu bài phân tích, ta sẽ nhận xét khái quát về tác phẩm. Ở đây nếu tác phẩm là thơ chúng ta sẽ phải nêu đại ý trước khi phân tích.

Phân tích: Đây là phần chính trong một bài phân tích. Chúng ta có thể phân tích hai mặt nội dung và nghệ thuật của tác phẩm qua những từ ngữ, ý hay đoạn văn được sử dụng trong tác phẩm.

Tổng hợp: Trên cơ sở đã phân tích đầy đủ, chúng ta sẽ tổng hợp lại các ý.

3. Ví dụ về phân tích tác phẩm Văn học

– Đầu tiên, để có thể phân tích một tác phẩm văn học, học sinh cần nắm vững những nội dung cơ bản nhất của từng tác phẩm, khi hiểu rõ nội dung rồi, học sinh mới có thể tiến hành phân tích tác phẩm đó bằng cách triển khai các ý.

Ví dụ: Khi phân tích tác phẩm “Hai đứa trẻ” của nhà văn Thạch Lam, chúng ta cần xác định nội dung trọng tâm của tác phẩm là cuộc sống phố huyện về đêm dưới góc nhìn của Liên. Khi đã nắm được ý chính, ta có thể triển khai thêm nhiều ý như: Cuộc sống khổ cực và thiếu thốn ra sao, các hình ảnh, hình tượng, biểu trưng… Tấm lòng của tác giả và nỗi niềm gửi gắm trong tác phẩm văn học này…

– Để có thể đọc và hiểu được những ý chính của một tác phẩm văn học, học sinh cần luyện tập thói quen đọc hằng ngày. Mỗi ngày nên dành khoảng 30 phút để đọc lại các tác phẩm văn học đã được học, từ đó, những tác phẩm này sẽ dần dần ngấm vào trong suy nghĩ của mỗi em, những ý tứ phân tích sẽ hình thành trong đầu và khi tiến hành phân tích sẽ dễ dàng hơn.

– Chú ý vào thể loại của tác phẩm mình đang phân tích: Nếu là tác phẩm tự sự, khi phân tích ta phải chú ý nhiều đến cốt truyện và nhân vật. Còn nếu là tác phẩm trữ tình thì ta sẽ quan tâm hơn tới nhịp điệu, hình ảnh, từ ngữ, biện pháp tu từ…

– Khi phân tích, ta cũng cần chọn những biện pháp nghệ thuật, ý phân tích phù hợp với nội dung cần phân tích. Cần chỉ rõ biện pháp nghệ thuật nào được tác giả sử dụng khi phân tích tác phẩm này và mục đích của việc sử dụng những biện pháp nghệ thuật đó.

– Trình tự phân tích bài Văn gồm: Tìm hiểu đề, lập dàn ý, viết theo dàn ý và kiểm tra lại toàn bài. Trong đó, bước tìm hiểu đề là quan trọng nhất, giúp ta có thể xác định đúng hướng phân tích, không đi lan man, lạc đề.

Kết luận: Phân tích tác phẩm Văn học không khó, tuy nhiên nó là một quá trình tích lũy kiến thức lâu dài và vận dụng hợp lý. Những kinh nghiệm quý báu mà Gia Sư Việt muốn gửi đến bạn đọc khi phân tích một tác phẩm Văn hấp dẫn. Các bạn cần giải đáp thêm có thể liên hệ với chúng tôi để nhận thêm sự trợ giúp ở môn học thú vị này.

Tham khảo thêm:

♦ Top 9 Trung tâm gia sư uy tín và chất lượng nhất ở Hà Nội

♦ Bạn có bất ngờ khi “Bài hát” xuất hiện trong đề thi Ngữ văn?

♦ Những lợi ích sát sườn trong việc soạn văn trước khi tới lớp