Lớp 12 là mốc thời gian quan trọng và gấp rút với học sinh bởi nó quyết định đến ngã rẽ tương lai. Vì vậy, các em cần trang bị một lượng kiến thức đầy đủ rất cần thiết, đặc biệt môn Vật lý. Trong đó, phần Dao động cơ học không có nhiều nội dung khó so với toàn bộ chương trình Lý lớp 12 và dễ kiếm điểm nhất nếu biết cách học sao cho đúng. Và tất nhiên, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội để có được điểm tuyệt đối ở phần này nhé, chúng tôi sẽ chia sẻ kinh nghiệm ngay dưới đây.
1. Các khái niệm và công thức Dao động cơ học
Dao động cơ học là sự chuyển động của một vật quanh một vị trí xác định gọi là vị trí cân bằng, bao gồm 2 dạng phổ biến là Dao động tuần hoàn và Dao động điều hòa.
Một dao động cơ học của con lắc lò xo được biểu diễu theo hàm Sin hoặc Cos theo thời gian t như sau: x = A.cos ( ωt + Ψ ), v = – ωA.sin( ωt + Ψ ), a = -ω².cos ( ωt + Ψ )
Trong đó: x – Li độ ( cm hoặc m ), v – Vận tốc ( m / s hoặc cm / s ), a – Gia tốc ( cm / s² hoặc m / s² ), t – Thời gian ( s ), A – Biên độ ( cm ), ω – Tần số góc ( rad / s ), Ψ – Pha ban đầu ( rad )
Các công thức quan trọng:
ω = 2Π / T với T là chu kì ( s )
A² = x² + v² / ω², Vmax = ω.A với Vmax là vận tốc cực đại.
Vật ở vị trí cân bằng thì x = 0, Vmax, vật ở vị trí biên thì x = A, v = 0
w = 0.5.k.A² với k = m.ω² là độ cứng của lò xo ( N / m), w là năng lượng ( J )
2. Một số dạng toán phổ biến về Dao động cơ học
Tuy chỉ là một chương nhỏ trong ngay phần đầu của cuốn sách vật lý 12, thế nhưng Dao động cơ học lại có rất nhiều dạng toán có liên quan. Ví dụ như: Bài toán về li độ, vận tốc, gia tốc; chu kỳ, tần số trong dao động điều hòa; tìm thời gian ngắn nhất, thời gian dài nhất để đi được một quãng đường; xác định thời điểm vật đi qua điểm M cho trước; xác định quãng đường; xác định tốc độ, vận tốc trung bình; bài toán về con lắc lò xo; bài toán ghép vật, tách vật; bài toán năng lượng, sự thay đổi của con lắc lò xo, bài toán con lắc trùng phùng; lực căng dây,..
Mặc dù nhiều dạng bài tập như vậy, nhưng bạn cũng đừng quá lo lắng bởi mỗi dạng đều có những phương pháp làm đơn giản, công thức tính nhanh, thậm chí bạn còn có thể tìm ra đáp án chỉ bằng cách bấm máy tính. Cụ thể là: Cần nắm vững kiến thức Toán lượng giác để tính pha ban đầu và viết phương trình dao động; Biểu diễn dao động điều hòa dưới dạng Sin, Cos với 1 trục li độ x – 1 trục thời gian t; Sử dụng vòng tròn lượng giác xác định thời gian, quãng đường ngắn nhất, dài nhất…; Bài tập tính chu kì, năng lượng chủ yếu áp dụng công thức.
3. Kinh nghiệm luyện thi phần Dao động cơ học
Để có được một bài thi tốt, việc đầu tiên là phải nắm chắc kiến thức về những khái niệm cơ bản, công thức, trường hợp nào áp dụng từng loại công thức nào,… Nếu đã nắm vững kiến thức mà không hệ thống lại bạn sẽ rất nhanh quên. Chính vì vậy, để có thể nhớ lâu hơn bạn có thể sử dụng Mindmap với hình vẽ sinh động, màu sắc bắt mắt giúp bạn nắm kiến thức tốt hơn và nhớ lâu hơn. Đây là một phương pháp hữu ích giúp bạn cải thiện trí nhớ của mình.
Bạn nên thường xuyên luyện đề, sau mỗi lần như vậy bạn sẽ biết cách tìm ra những công thức, hay mẹo làm bài nhanh. Hôm sau gặp phải bài tương tự bạn chỉ cần áp dụng công thức mẹo luôn mà không cần làm theo trình tự. Bên cạnh đó, bạn còn phải kết hợp cả với toán học bởi phần dao động cơ học cần kết hợp với lượng giác để tăng khả năng tính toán nhanh. Ngoài ra, yếu tố tâm lý cũng rất quan trọng, hãy giữ một tinh thần thoải mái giúp bạn tìm ra phương hướng đúng đắn cho từng câu hỏi hóc búa.
Việc tự bản thân bồi dưỡng kiến thức rất tốt, thế nhưng học sinh vẫn cần phải có sự giúp của giáo viên – Những người sẽ định hướng bước đi, phương pháp hiệu quả nhất. Không chi có vậy, nhiều gia đình còn đầu tư cho con em mình học thêm gia sư để tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn. Bậc phụ huynh muốn tìm gia sư môn Lý cho con hãy liên hệ với Gia Sư Việt để được tư vấn và hỗ trợ. Chúng tôi sẽ giúp con anh chị dành chắc điểm tuyệt đối phần Dao động cơ học.
Tham khảo thêm:
♦ Kinh nghiệm học tập & làm bài thi môn Lý phần Sóng ánh sáng
♦ Khái niệm, ứng dụng & hướng dẫn giải bài tập Khúc xạ ánh sáng
Hay đấy
Cảm ơn bạn nhé